عینک ایمنی

عینک ایمنی یا عینک محافظ یکی از تجهیزات ایمنی کار است که برای محافظت از چشم‌ها در برابر خطراتی مثل پرتاب ذرات (فلز، چوب، گرد و غبار)، پاشش مایعات شیمیایی، نور و پرتوهای خطرناک (UV، IR، لیزر، جوشکاری) و دود، بخار یا گازهای مضر به کار می رود. چشم از حساس‌ترین اعضای بدن است و آسیب به آن حتی در چند ثانیه می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد. به همین دلیل استفاده از عینک ایمنی در محیط‌های صنعتی، آزمایشگاهی و کارگاهی ضروری است.

انواع عینک ایمنی و کاربرد آن‌ها

عینک های ایمنی در انواع مختلف برای مصارف گوناگون تولید می شوند. در ادامه انواع عینک ایمنی و کاربردهای اصلی هر کدام را به صورت خلاصه معرفی و بررسی می کنیم:

۱. عینک ایمنی عمومی (General Safety Glasses)

این نوع عینک کار برای محافظت در برابر گرد و غبار و ذرات پرتاب‌شونده در محیط‌های معمول صنعتی یا کارگاهی طراحی شده است.
معمولاً سبک و راحت بوده و برای نجاری، تراشکاری، سنگ‌بری و کارگاه‌های ساختمانی کاربرد دارد.

۲. عینک ایمنی ضد ضربه (Impact Resistant)

دارای لنزهای پلی‌کربنات بسیار مقاوم است که در برابر ضربه مستقیم اجسام کوچک مقاومت بالایی دارد.
در صنایع فلزی، خودروسازی و کار با ابزار برقی استفاده می‌شود.

۳. عینک ایمنی شیمیایی (Chemical Splash Goggles)

دارای طراحی بسته و چسبیده به صورت است تا از نفوذ مایعات یا بخارات شیمیایی جلوگیری کند.
در آزمایشگاه‌ها، صنایع رنگ و رزین، پتروشیمی و داروسازی کاربرد دارد.

۴. عینک جوشکاری (Welding Goggles)

این نوع عینک دارای لنز تیره یا فیلتر مخصوص برای محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) و مادون قرمز (IR) است.
در جوشکاری‌های مختلف (آرگون، قوس، CO₂ و گاز) استفاده می‌شود. میزان تیرگی لنز (Shade) باید با نوع جوش متناسب باشد.

۵. عینک ایمنی لیزر (Laser Safety Glasses)

برای محافظت از چشم در برابر پرتوهای لیزر طراحی شده است.
هر رنگ لنز، نوع خاصی از طول موج لیزر را فیلتر می‌کند. استفاده از این نوع عینک ایمنی در مراکز پزشکی، آزمایشگاه‌های نوری و صنایع لیزری الزامی است.

۶. عینک ایمنی UV یا ضد اشعه خورشید

این مدل عینک محافظ از چشم‌ها در برابر تابش UV خورشید محافظت می‌کند و برای کار در فضای باز مانند ساختمان‌سازی، راه‌سازی و کشاورزی مناسب است.

۷. عینک ایمنی طبی (Prescription Safety Glasses)

برای افرادی که ضعف بینایی دارند طراحی می‌شود و لنز آن بر اساس شماره چشم تنظیم می‌گردد.
در محیط‌هایی که نیاز به دید دقیق همراه با حفاظت دارند، مثل کارگاه‌های الکترونیک یا آزمایشگاه‌ها، کاربرد دارد.

البته عینک های ایمنی رو عینکی نیز در بازار عرضه می شوند که برای قرار گرفتن روی عینک طبی طراحی می شوند.

اجزای اصلی تشکیل دهنده عینک ایمنی

عینک ایمنی از چند بخش کلیدی تشکیل شده است:

• لنز (Lens): از مواد مقاوم مثل پلی‌کربنات، تری‌استات یا شیشه ضد خش ساخته می‌شود. بعضی مدل‌ها دارای روکش ضد بخار یا ضد UV هستند.

• قاب (Frame): وظیفه نگهداری لنز را دارد و باید سبک، محکم و سازگار با پوست باشد.

• پوشش جانبی (Side Shield): برای جلوگیری از ورود ذرات از کنار چشم تعبیه می شود.

• نوار یا بند نگهدارنده: مخصوص مدل‌های تمام‌بسته یا گاگلی (Goggle) برای فیت شدن کامل روی صورت است.

• پد بینی و دسته‌های قابل تنظیم: برای راحتی طولانی‌مدت در استفاده روزمره بسیار مهم است.

استانداردها و نشانه‌های ایمنی

چند استاندارد معتبر جهانی برای عینک‌های ایمنی وجود دارد:

• ANSI Z87.1 (آمریکا): استاندارد اصلی محافظت در برابر ضربه، شیمیایی، پرتو UV و IR.

• EN 166 (اروپا): شامل آزمایش‌های مقاومت در برابر ضربه، حرارت، بخار و میدان دید.

• CSA Z94.3 (کانادا): مشابه استاندارد اروپایی با تمرکز بر ایمنی صنعتی.

روی بدنه یا لنز عینک معمولاً این کدها درج می‌شود.
مثلاً:

• Z87+ یعنی مقاوم در برابر ضربه بالا

• D3 یعنی مقاوم در برابر پاشش مایع

• D4 یعنی مقاوم در برابر گرد و غبار

• U6 یعنی فیلتر کامل UV

همچنین،

نکات مهم در انتخاب عینک کار

1. خطر محیط کار را بشناسید — آیا خطر ضربه است، مواد شیمیایی یا پرتو؟ نوع عینک باید متناسب با خطر باشد.

2. لنز باکیفیت انتخاب کنید — پلی‌کربنات بهترین گزینه برای سبکی و مقاومت است.

3. ضد بخار بودن لنز برای محیط‌های مرطوب یا محیط هایی که نیاز به استفاده از ماسک تنفسی است، بسیار مهم است.

4. راحتی و تهویه مناسب را در نظر بگیرید؛ اگر عینک باعث تعریق یا بخار شود، دید و ایمنی کاهش می‌یابد.

5. درجه تیرگی لنز (Shade Number) را برای کارهایی مثل جوشکاری و مواقعی که در معرض  نور شدید قرار دارید، با دقت انتخاب کنید.

6. در صورت داشتن عینک طبی، از عینک‌های ایمنی با عدسی طبی یا مدل‌هایی که روی عینک معمولی نصب می‌شوند استفاده کنید.

7. نظافت و نگهداری منظم: عینک را با پارچه نرم و محلول مخصوص تمیز کنید. از مواد شیمیایی و دستمال‌های زبر استفاده نکنید.